بیماری دنگی (Dengue fever) یک بیماری ویروسی است که با نام‌های تب دنگ، تب دانگ و تب استخوان‌شکن نیز شناخته می‌شود.

این بیماری از طریق نیش پشه آئدس، که به ببر آسیایی نیز معروف است، به انسان منتقل می‌شود. این پشه در مناطق استوایی جهان به‌ویژه آسیای جنوب شرقی از جمله مالزی وجود دارد. بیماری دنگی به طور گسترده‌ای شیوع یافته و تلفات انسانی بسیاری بر جای گذاشته است. علائم این بیماری شامل سردرد، کمردرد و پشت درد، تب شدید و در برخی موارد خارش و جوش در نقاط مختلف بدن می‌باشد. میزان مرگ و میر این بیماری حدود ۱ در هزار گزارش شده است.

ویروس دنگی

تب دنگی عفونتی است که توسط ویروس دنگی ایجاد می‌شود و پشه‌ها عوامل انتقال‌دهنده این ویروس هستند. تب دنگی به دلیل درد شدید حاصل از آن به “تب استخوان‌شکن” نیز معروف است، چرا که بیمار احساس می‌کند استخوان‌هایش در حال شکستن هستند. علائم این بیماری شامل تب، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک و درد در ماهیچه‌ها و مفاصل است. تب دنگی در موارد نادر ممکن است به دو نوع خطرناک و کشنده تبدیل شود. نوع اول، تب هموراژیک دنگی است که باعث خونریزی، نشت مایعات از عروق خونی و کاهش پلاکت‌های خون می‌شود. نوع دوم، سندروم شوک دنگی است که باعث افت شدید فشار خون می‌شود.

ویروس دنگی چهار نوع مختلف دارد و اگر فردی به یک نوع از این ویروس‌ها مبتلا شود، تا آخر عمر نسبت به آن نوع مصونیت خواهد داشت. اما در برابر سه نوع دیگر تنها برای مدت محدودی مصونیت خواهد داشت و در صورت ابتلا به یکی از سه نوع دیگر، ممکن است مشکلات جدی‌تری ایجاد شود. واکسن‌های متنوعی تولید شده و برای استفاده در انسان تأیید شده‌اند.

 

تاریخچه

در اوایل قرن بیستم، دانشمندان کشف کردند که این بیماری توسط ویروس دنگی ایجاد شده و از طریق پشه‌ها منتقل می‌شود. تب دنگی سابقه طولانی دارد و قرن‌هاست که انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

شواهد اولیه: شواهدی از ابتلا به تب دنگی در دوران باستان وجود دارد. یک دانش‌نامه پزشکی چینی از سلسله جین (265 تا 420 میلادی) به بیماری‌ای به نام “سمّ آبی” اشاره می‌کند که احتمالاً تب دنگی بوده و توسط حشرات پرنده منتقل می‌شده است.

گزارش‌های همه‌گیری: اولین توصیفات از تب دنگی به سال ۱۷۷۹ بازمی‌گردد. اسناد مکتوب از قرن هفدهم نیز به مواردی اشاره می‌کنند که احتمالاً همه‌گیری تب دنگی بوده است. بین سال‌های 1779 تا 1780، همه‌گیری‌هایی در آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی رخ داد.

فعالیت کم در قرن 20: پس از آن، تا حدود دهه 1940، فعالیت قابل توجهی در مورد تب دنگی مشاهده نشد.

از آن زمان تاکنون، تب دنگی به یک مشکل بهداشت عمومی جهانی تبدیل شده است. این بیماری در حال حاضر در بیش از 100 کشور در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شیوع دارد و میلیون‌ها نفر را هر ساله مبتلا می‌کند.

برخی از نقاط عطف مهم در تاریخچه تب دنگی عبارتند از:

دهه 1950: کشف اینکه تب دنگی توسط چهار نوع ویروس جداگانه ایجاد می‌شود.

دهه 1960: توسعه اولین واکسن تب دنگی، که در نهایت به دلیل عوارض جانبی خطرناک آن کنار گذاشته شد.

دهه 1980: افزایش جهانی موارد تب دنگی.

دهه 1990: توسعه اولین تست تشخیصی سریع برای تب دنگی.

دهه 2000: تأیید اولین واکسن تب دنگی برای استفاده در برخی کشورها.

دهه 2010: ادامه افزایش موارد تب دنگی و تلاش‌های مداوم برای توسعه واکسن‌ها و درمان‌های جدید.

تاریخچه تب دنگی یادآور این نکته است که این بیماری یک تهدید جدی برای سلامت عمومی است که نیاز به توجه و اقدام مداوم دارد. تحقیقات و پیشرفت‌های علمی در حال انجام برای بهبود درک ما از این بیماری و توسعه ابزارهای موثرتر برای پیشگیری و کنترل آن ادامه دارد.

 

پیشنهاد می­کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله­ پرطرفدار و خواندنی درباره نکته‌های آزمایش خون سایت دکتر ایرانی را مطالعه بفرمایید.

 

علائم تب دنگی

اکثر افراد (80%) مبتلا به ویروس دنگی هیچ علامتی ندارند یا علائم بسیار خفیفی مانند تب ملایم، سردرد، درد عضلانی و درد مفصلی و جوش­های پوستی را تجربه می‌کنند. فقط 5 درصد از افراد مبتلا به engue دچار بیماری شدید می‌شوند و این بیماری برای تعداد کمی از آنها کشنده است. در موارد شدیدتر، تب دنگی می‌تواند منجر به خونریزی داخلی، نارسایی عضو و مرگ شود.

هیچ درمان ضد ویروسی یا واکسنی با مجوز جهانی برای محافظت در برابر همه چهار سروتیپ ویروس دنگی وجود ندارد. با این حال، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از نیش پشه و ابتلا به این بیماری انجام دهید.

علائم معمولاً 4 تا 7 روز پس از عفونت ظاهر می‌شوند.

اگر فردی از منطقه‌ای که ویروس دنگی در آن شایع است بازگردد و پس از 14 روز هیچ علامتی را تجربه نکند، به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا نشده است.

در کودکان، علائم تب دنگی ممکن است شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزای معده (با استفراغ و اسهال) باشد. با این حال، کودکان بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی هستند.

علائم بیماری در اکثر موارد خفیف هستند، اما برخی موارد می‌توانند شدید و حتی کشنده باشند. تب دنگی می­تواند منجر به تب دنگی هموراژیک (DHF) یا سندرم شوک دنگی (DSS) شود. DHF یک بیماری جدی است که می­تواند منجر به خونریزی داخلی، نارسایی عضو و مرگ شود. DSS شدیدترین شکل تب دنگی است و اگر به موقع درمان نشود می­تواند کشنده باشد.

علائم تب دنگی هموراژیک (DHF) عبارتند از:

1ـ تب بالا (بیش از 39 درجه سانتیگراد)            2 ـ درد شدید شکم

3 ـ استفراغ مداوم                                      4 ـ خونریزی لثه یا بینی

5 ـ کبودی پوست                                      6  ـ خونریزی شدید قاعدگی

7 ـ کاهش سریع وزن                                 8 ـ مشکل در تنفس

علائم سندرم شوک دنگی (DSS) عبارتند از:

• تمام علائم DHF
• فشار خون بسیار پایین (شوک)
• سردی و مرطوب شدن پوست
• نبض ضعیف یا سریع
• گیجی یا بی حسی
• از دست دادن هوشیاری

مهم است که به یاد داشته باشید که اینها فقط برخی از علائم رایج هستند. تب دنگی. اگر نگران هستید که ممکن است شما یا کسی که می شناسید به تب دنگی مبتلا شده باشید، همیشه بهتر است با پزشک مشورت کنید.

پشه آئدس

 

چه کسانی در معرض خطر بیشتری هستند؟

کودکان و نوزادان بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به تب دنگی شدید هستند. این موضوع حتی در مورد کودکانی که سالم و قوی هستند نیز صدق می‌کند، برخلاف سایر بیماری‌ها که معمولاً کودکان ضعیف و دچار سوءتغذیه را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهند. زنان نیز بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری شدید هستند.

افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم و دیابت نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض جدی و حتی مرگ ناشی از تب دنگی هستند.

 

پیشگیری تب دنگی

مردم باید از خود در برابر پشه‌ها محافظت کنند و تعداد دفعات گزیدگی توسط آن‌ها را کاهش دهند. همچنین، به پیشنهاد دانشمندان می‌توان زیستگاه‌های پشه‌ها را کوچک‌تر کرده و در نتیجه تعداد آن‌ها را کاهش داد. اگر کسی دچار تب دنگی شود و بیماری او خفیف باشد، باید مقدار زیادی مایعات بنوشد تا بهبود یابد. در صورت ابتلا به نوع حادتر بیماری، نیاز به مایعات وریدی و انتقال خون خواهد بود. از دهه ۱۹۶۰، تعداد مبتلایان به تب دنگی افزایش یافته است. این بیماری از زمان جنگ جهانی دوم به یک معضل جهانی تبدیل شده است و در بیش از ۱۱۰ کشور شیوع دارد، به طوری که هر ساله بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر به آن مبتلا می‌شوند. تلاش‌هایی برای یافتن واکسن و داروی مؤثر برای درمان سریع این ویروس در حال انجام است و اقدامات مختلفی برای رهایی از پشه‌ها نیز صورت می‌گیرد.

در حال حاضر هیچ درمان ضد ویروسی یا واکسنی با مجوز جهانی برای محافظت در برابر هر چهار سروتیپ ویروس دنگی (DENV) وجود ندارد.

با این حال، چندین واکسن تولید و برای استفاده در انسان تأیید شده‌اند، مانند Dengvaxia، یک واکسن چهار ظرفیتی ویروس زنده که توسط Sanofi Pasteur ساخته شده است. این واکسن برای استفاده بالینی در انسان تأیید شده است، اما محدودیت‌هایی برای استفاده از آن وجود دارد، از جمله اینکه فقط برای کودکان 9 تا 16 سال مجاز است.

بهترین راه برای پیشگیری از تب دنگی، کاهش خطر نیش پشه است.

شما می‌توانید با انجام اقدامات زیر، این کار را انجام دهید:

الف) از لباس‌های محافظ مانند پیراهن‌های آستین بلند و شلوار بلند استفاده کنید.

ب ) از دافع پشه حاوی DEET، IR3535 یا پیکاریدین استفاده کنید.

ج ) از پشه‌ها دور بمانید، به خصوص در اوایل صبح و اواخر بعد از ظهر که فعال‌تر هستند.

د ) مکان‌های تکثیر پشه‌ها را در اطراف خانه خود از بین ببرید، مانند ظروف آب راکد.

اگر به منطقه‌ای که تب دنگی در آن شایع است سفر می‌کنید، مهم است که اقدامات پیشگیرانه را برای جلوگیری از نیش پشه انجام دهید.

تب دنگی: نرخ مرگ و میر

وب سایت دیگر دکتر ایرانی

اکثر افراد مبتلا به تب دنگی (80%) به طور کامل بهبود می‌یابند و هیچ عارضه بلندمدتی را تجربه نمی‌کنند.

با این حال، برای برخی افراد، تب دنگی می‌تواند جدی و حتی کشنده باشد.

1 تا 5 درصد از افراد مبتلا به تب دنگی در صورت عدم درمان جان خود را از دست می‌دهند. کمتر از 1 درصد از افراد مبتلا به تب دنگی، حتی با درمان مناسب، جان خود را از دست می‌دهند. اما، در موارد تب دنگی شدید، نرخ مرگ و میر به 26 درصد افزایش می‌یابد.

 

موارد زیر خطر ابتلا به تب دنگی شدید را افزایش می‌دهد:

1. سن: کودکان و نوزادان بیشتر در معرض خطر هستند.
2. جنسیت: زنان بیشتر در معرض خطر هستند.
3. بیماری‌های زمینه‌ای: افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم و دیابت بیشتر در معرض خطر هستند.
4. سابقه عفونت قبلی با ویروس دنگی: افرادی که قبلاً به یکی از چهار نوع ویروس دنگی مبتلا شده‌اند، در صورت ابتلا به نوع دیگری از ویروس، در معرض خطر ابتلا به تب دنگی شدید هستند.
5. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به کاهش خطر عوارض جدی و مرگ کمک کند.

 

واکسن تب دنگی

در حال حاضر، هیچ واکسن ضد ویروسی یا واکسنی با مجوز جهانی برای محافظت در برابر هر چهار سروتیپ ویروس دنگی  (DENV)  وجود ندارد. با این حال چندین واکسن در حال تولید و توسعه برای استفاده انسان تأیید شده­اند. از جمله:

Dengvaxia، یک واکسن چهار ظرفیتی ویروس زنده که توسط Sanofi Pasteur ساخته شده است. این واکسن برای استفاده بالینی در انسان تأیید شده است، اما محدودیت‌هایی برای استفاده از آن وجود دارد، از جمله اینکه فقط برای کودکان 9 تا 16 سال مجاز است.

واکسن Dengvaxia

 

CYD-14، یک واکسن چهار ظرفیتی ویروس ضعیف شده که توسط شرکت بیوتکنولوژی Biolyse Pharma   توسعه یافته است. این واکسن در حال حاضر در تایلند مجوز دارد و در چندین کشور دیگر در حال بررسی است مهم است که توجه داشته باشید که این واکسن‌ها 100% موثر نیستند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند

 

درمان تب دنگی

درمان تب دنگی عمدتاً حمایتی است و شامل موارد زیر می‌شود:

1. 1. استراحت و مایعات: برای کمک به بهبودی، بیمار باید مقدار زیادی مایعات بنوشد و استراحت کند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.
2. مسکن‌ها: داروهای مسکن مانند استامینوفن برای کاهش تب و درد استفاده می‌شوند. از مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین خودداری کنید، زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.
3. نظارت پزشکی: بیماران باید تحت نظر پزشک قرار گیرند تا علائم بیماری پیگیری شوند و در صورت بروز علائم حادتر، اقدامات لازم انجام شود.
4. مایعات وریدی: در موارد شدیدتر، بیمار ممکن است نیاز به مایعات وریدی داشته باشد تا از کم‌آبی و افت فشار خون جلوگیری شود.
5. انتقال خون: در موارد نادر و شدید، ممکن است نیاز به انتقال خون باشد، به خصوص اگر بیمار دچار تب هموراژیک دنگی یا سندروم شوک دنگی شده باشد.
6. مراقبت در بیمارستان: بیماران با علائم شدید یا پیچیده باید در بیمارستان بستری شوند تا مراقبت‌های تخصصی دریافت کنند.

تاکنون هیچ داروی خاصی برای درمان مستقیم ویروس دنگی وجود ندارد و درمان عمدتاً بر تسکین علائم و حمایت از بیمار تا زمان بهبودی تمرکز دارد. پیشگیری از ابتلا به تب دنگی از طریق کاهش تماس با پشه‌های ناقل و استفاده از واکسن‌های موجود نیز بسیار مهم است.

 

تب دنگی کشنده است

در پاسخ این سوال که تب دنگی کشنده است باید گفت، تب دنگی می‌تواند کشنده باشد، به ویژه در موارد شدیدتر که به تب هموراژیک دنگی یا سندروم شوک دنگی تبدیل می‌شود.

میزان مرگ و میر تب دنگی در حالت خفیف بسیار کم است، اما در حالت‌های شدیدتر، میزان مرگ و میر می‌تواند به حدود 1% تا 5% برسد. با مراقبت‌های پزشکی مناسب و به موقع، بسیاری از موارد شدید تب دنگی قابل مدیریت و درمان هستند.

پیشگیری:

• کاهش تماس با پشه‌ها: استفاده از پشه‌بند، اسپری‌های ضد حشره، و پوشیدن لباس‌های بلند و روشن.
• کنترل زیستگاه‌های پشه: از بین بردن مکان‌های تکثیر پشه‌ها مانند آب‌های راکد.
• واکسیناسیون: استفاده از واکسن‌های موجود برای جلوگیری از ابتلا به ویروس دنگی.

پیشگیری و درمان سریع و مناسب می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطرات و عوارض کشنده تب دنگی داشته باشد.

 

شیوع تب دنگی: خطری خاموش در کمین میلیون‌ها نفر

طبق برآوردها، سالانه حدود 400 میلیون نفر در سراسر جهان به تب دنگی مبتلا می‌شوند. نکته نگران‌کننده اینجاست که تقریباً 80 درصد از این افراد هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند تشخیص و کنترل این بیماری را به چالش بکشد و افراد مبتلا را به ناقلان خاموش بیماری تبدیل کند.

آمار تکان‌دهنده:

• 400  میلیون مبتلا در سال:  رقمی معادل جمعیت کل قاره آفریقا!
• 80  درصد بدون علامت

تبعات این آمار:

• دشواری در تشخیص و ردیابی بیماری
• افزایش خطر شیوع بیماری
• ضرورت اقدامات پیشگیرانه گسترده

با آگاهی، خود و اطرافیانتان را از تب دنگی محافظت کنید:

• علائم تب دنگی را بشناسید.
• از نیش پشه آئدس، ناقل بیماری، پیشگیری کنید.
• در صورت مشاهده علائم، به پزشک مراجعه کنید

علائم تب دنگی

مصونیت در برابر تب دنگی

پس از ابتلا به یکی از سویه‌های ویروس دنگی، می‌توانید تا حدی در برابر آن مصونیت پیدا کنید. با این حال، به دلیل وجود حداقل چهار سویه از این ویروس، بحث مصونیت کمی پیچیده‌تر می‌شود.

سیستم ایمنی بدن چگونه عمل می‌کند؟

سیستم ایمنی بدن شما مانند یک جعبه ابزار است که ابزارهای مختلفی برای مبارزه با عفونت‌ها دارد. هنگامی که بدن شما با ویروس جدیدی مواجه می‌شود، آنتی‌بادی‌های مخصوص آن ویروس را تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها مانند کلیدهایی هستند که فقط برای قفل مخصوص خودشان کار می‌کنند.

مصونیت چگونه ایجاد می‌شود؟

هنگامی که بدن شما آنتی‌بادی‌های مخصوص یک سویه از ویروس دنگی را تولید می‌کند، در برابر ابتلای مجدد به آن سویه تا حدی مصونیت پیدا می‌کنید. با این حال، این مصونیت مادام‌العمر نیست و ممکن است با گذشت زمان ضعیف شود.

نکته مهم:

نکته قابل توجه این است که این مصونیت فقط در برابر همان سویه از ویروس دنگی که به آن مبتلا شده‌اید ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، اگر به یک سویه از ویروس دنگی مبتلا شوید، همچنان در برابر سویه‌های دیگر این ویروس آسیب‌پذیر خواهید بود.

تب دنگی در ایران

موارد ابتلا به تب دنگی در ایران در حال افزایش است.

• تاکنون 149  مورد ابتلا به تب دنگی در ایران گزارش شده است که 11 مورد آن ابتلا در داخل کشور بوده است.
• مقامات وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند که موارد ابتلا به تب دنگی دیر یا زود به اپیدمی تبدیل خواهد شد
• پشه آئدس که ناقل ویروس تب دنگی است، در حال حاضر در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و گیلان فعال است.

بیشتر موارد ابتلا به تب دنگی در ایران در مسافرانی است که از کشورهای حاشیه خلیج فارس به ایران سفر کرده‌اند با این حال، موارد ابتلا در داخل کشور نیز گزارش شده است که نشان می‌دهد ویروس در حال حاضر در حال گردش در برخی از مناطق ایران است.

تب دنگی در تهران

تب دنگی عمدتاً در مناطق استوایی و نیمه‌استوایی جهان شیوع دارد، مانند جنوب شرقی آسیا، آمریکای جنوبی و مرکزی، آفریقا و برخی از مناطق کارائیب. در مورد تب دنگی در تهران، به طور کلی این شهر و مناطق اطراف آن به دلیل شرایط آب و هوایی و نبود زیستگاه‌های مناسب برای پشه آئدس، محل شیوع تب دنگی نیستند. با این حال، تغییرات اقلیمی و سفرهای بین‌المللی می‌توانند امکان انتقال و شیوع این بیماری را حتی به مناطق غیر معمول افزایش دهند.

وضعیت کنونی:

تهران و تب دنگی:  در حال حاضر، تب دنگی در تهران به عنوان یک بیماری محلی شناخته نمی‌شود و مواردی از ابتلا به این بیماری گزارش نشده است. با توجه به شرایط جغرافیایی و آب و هوایی تهران، خطر شیوع تب دنگی در این شهر بسیار کم است. با این حال، با توجه به تغییرات اقلیمی و جهانی شدن، لازم است همواره هوشیار بوده و اقدامات پیشگیرانه را جدی گرفت.

تب دنگی واگیر دارد

برخی از افراد نگران هستد که آیا تب دنگی واگیر دارد یا خیر؟ تب دنگی از فرد به فرد مسری نیست. این بیماری توسط ویروسی ایجاد می شود که توسط پشه های آلوده منتقل می شود.

هنگامی که یک پشه آلوده یک فرد را نیش می زند، ویروس را وارد بدن او می کند. ویروس سپس در بدن فرد تکثیر می یابد و باعث علائم تب دنگی می شود.

پشه ها می توانند ویروس را از افراد مبتلا به تب دنگی، چه علائم داشته باشند یا نه، دریافت کنند. هنگامی که یک پشه آلوده فرد دیگری را نیش می زند، ویروس را به آن فرد منتقل می کند.

تب دنگی نمی­تواند از طریق تماس مستقیم بین افراد مانند تماس پوست با پوست یا از طریق مایعات بدن مانند بزاق یا خون منتقل شود. بنابراین، اگر با فرد مبتلا به تب دنگی در تماس نزدیک بوده­اید، در معرض خطر ابتلا به این بیماری از او نیستید. با این حال، اگر در منطقه ای زندگی می کنید یا به منطقه ای سفر می کنید که تب دنگی در آن شایع است، در معرض خطر نیش پشه آلوده و ابتلا به این بیماری هستید.

با انجام این اقدامات احتیاطی، می­توانید خطر ابتلا به تب دنگی را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.

 

آزمایشگاه دکتر ایرانی با کادری مجرب و توانمند، آماده انجام کلیه امور آزمایشگاهی می­باشد. قبل از هرگونه اقدامی با ما تماس بگیرید.